Börklüce Mustafa’nın Türkmen Alevi halk önderi olması, onun hakkındaki en önemli bilgilerdendir. Şeyh Bedreddin’in başlıca müridi olan Börklüce Mustafa 14. Yüzyılın ikinci yarısı ve 15. Yüzyıl başları arasında yaşamıştır. Börklüce Mustafa, günümüzdeki komünist sistemi andıran içerikli vaazlar vererek, Karaburun’da etrafına topladığı halkla beraber fahiş vergilere ve haksızlıklara karşı isyan başlatmıştır. Bu halk içerisinde Türkmen köylüler, Rum denizciler ve Yahudi tüccarlar bulunuyordu. Karaburun’un isim tarihi gibi Börklüce Mustafa için de mitolojik bir kimlik iddiası vardır. Karaburun hakkında yerel haber siteleri de Börklüce Mustafa’yı yıl içinde mutlaka anarlar. Börklüce Mustafa yalnızca yerel halk için değil tarihte de büyük konuma sahiptir. Kişiliği için, önder, şair ruhlu, yoksul ve mutasavvıf olduğu söylenir. Halk kahramanı ve askeri bir lider olan Börklüce’nin çıkardığı isyanı etraflıca anlatalım. 

İsyan Hakkında Bilinenler 

Börklüce Mustafa isyanı hakkında farklı kaynaklarda çeşitli bilgiler yer almaktadır. İsyanda Börklüce’nin etrafına 4.000 ila 10.000 kişi topladığı söylenenler arasındadır. İsyanın merkezi Karaburun yarımadasıydı. Başlangıçta I. Mehmed’in Saruhan valisi İskender Paşa bile Karaburun’un dar geçitlerinden ileri geçememiştir. Böklüce’ye karşı hareket eden İskender Paşa’nın ordusu Karaburun halkı tarafından yenilgiye uğratılmıştır. Börklüce’nin manevi gücüne inanan kalabalıklar da onun yanına katılmışlardır. I. Mehmed yenilgiye uğradıktan sonra Saruhan Beyi Timurtaş Paşazade Ali Bey’i Karaburun’a sevk etti. Aydın kuvvetleriyle Karaburun’a gelen Saruhan Beyi Ali Bey de Karaburun’daki köylüler tarafından yenilgiye uğratılmıştır. Ali Bey ise maiyetiyle birlikte Manisa’ya kaçmış ve böylece bu savaş onun sonu olmamıştır. Yine I. Mehmet yenilgiyi öğrendikten sonra oğlu Murat ve vezir-i azam Bayezid Paşa'yı Rumeli ordusunu da yanlarına alarak Börklüce’nin üzerine göndermiştir. Bayezid Paşa Rumeli ordusuyla beraber olmalarına rağmen Anadolu’dan da takviye kuvvetler de toplamıştır. Nitekim bu karşılaşma Börklüce’nin sonunu getirmiştir. Yandaşlarının büyük bir kısmını çatışma esnasında kaybeden Börklüce, Sakız adasına kaçarak hayatını kurtarmayı denemiş lakin oraya vardığında da denizin Osmanlı gemileriyle tutulduğunu görmüştür. Börklüce kaçmak için ne kadar çabalasa da gidecek yeri kalmamıştır. Tutsak edilmiş ve o dönemki ismiyle Ayasluğ’a ( Selçuk ) getirilmiştir.

Börklüce yakalandıktan sonra çeşitli işkencelere maruz kalsa da bir gün bile fikrinden dönmemiştir. Acı olansa kollarından, ayaklarından çarmıha çivilenerek bir devenin sırtına bağlı şekilde şehirde gezdirilmesiydi. Börklüce’nin maneviyatına inanan ona sadık dervişlerin gözü önünde katledilmesi bu hadiseyi korkunç bir boyuta taşımaktadır. Katledilirken, dervişlerin dilinden  ‘’ İriş Dede Sultan, iriş!" (Yetiş Dede Sultan, yetiş!) nidalarının yükseldiği rivayet edilmiştir. 

Börklüce Mustafa Hakkında Bazı Bilgiler 

Karaburun’un tarihçesinde mutlaka Börklüce Mustafa isyanına yer verilir. Osmanlı devletine karşı yaptığı bu ayaklanmanın tarihteki yeri de oldukça önemlidir. Bu hadisenin Fetret Devriyle ilişiği olduğu da iddia edilir. Börklüce Mustafa,  Vahdet-i Vücud okulundan olan Türk mutasavvıf Şeyh Bedrettin’in düşüncelerini Karaburun’da yaymaya başladıktan sonra gelişen olaylar bazı kaynaklarda Şeyh Bedrettin isyanı olarak da geçmektedir. Bu iki isyanın farklı olduğu hakkında da çeşitli görüşler bulunmaktadır. Tasvirul Kulüb’de Börklüce hakkında bulunan bazı bilgiler onunla ilgili fikir sahibi olmak için iyi bir kaynak olmuştur. Börklüce’nin bu eserde tasavvuf, Arapça, Farsça ile kutsal kitap olan Kuran-ı Kerim ve hadislere de hakim olduğu yazılmıştır. 

Karaburun Challange

Karaburun ile ilgili sorularınızı ve merak ettiklerinizi aşağıdaki iletişim bilgilerimi kullanarak bana iletebilirsiniz. Karaburun'un tarihi, coğrafi, turistik ve diğer tüm detaylı bilgilerini bana sorabilirsiniz. Karaburun hakkında bilgilerinizi karşılaştırmak isterseniz keyifle katılırım :)

Karaburun, Uğur Özsoy'dan sorulur!